Ga naar inhoud

Fibula van Wijnaldum

Wist je dat er in het terpdorp Wijnaldum één van de meest opzienbare goudvondsten gedaan is in West-Europa? Archeologen vonden de 'fibula van Wijnalum' in 1953 bij een terp in het dorp. Het is een gouden mantelspeld uit het jaar 650, met meer dan driehonderd rode steentjes, afkomstig uit de vroege middeleeuwen. Fibula is een ander woord voor mantelspeld. Vroeger bestonden er geen ritsen, en gebruikte je een speld om je mantel (jas) dicht te doen. Het is een archeologisch topstuk, dat veel indruk maakt. Het is niet duidelijk wie zijn mantel gesloten heeft met deze gouden mantelspeld. Maar één ding is zeker; het was een voornaam persoon, waarschijnlijk een vrouw en misschien wel van koninklijke komaf.

Goudvondst uit de middeleeuwen

In 1953 vond een boerenknecht, nabij de Tjitsma-koningsterp Wijnaldum, een groot stuk goud met rode stenen. Later, in de jaren 90, werden andere onderdelen opgegraven. De fibula van Wijnaldum werd als een puzzel - stukje voor stukje - ingevuld. Het sieraad, van buitengewone kwaliteit, blijkt versierd te zijn met gouden filigraanwerk en ingelegd met rode almandijn, afkomstig uit (vermoedelijk) India. De fibula van Wijnaldum is een icoon voor de Friese archeologie en met maar liefst meer dan 300 individuele steentjes is de fibula het grootste ingelegde sieraad uit de vroegmiddeleeuws Nederland, en misschien zelfs wel uit Europa! 

Scandinavische invloeden

De ‘nieuwe Friezen’ waren in de vroege middeleeuwen vooral gericht op Scandinavië. Men geloofde in de Noordse oppergod Odin. De edelsmid van Wijnaldum liet zich voor het maken van de fibula waarschijnlijk inspireren door Scandinavische gebruiken. Met deze kennis in het achterhoofd, is duidelijk geworden dat de afbeelding op de kopplaat van de fibula van Wijnaldum de god Odin/Wodan betreft, geflankeerd door twee beren of wolven. Wil je de fibula van Wijnaldum zelf bekijken? Het topstuk is te bewonderen in het Fries museum.

De Fibula van Wijnaldum in het Fries museum